Diễm Trang
Active member
Được mệnh danh là “gà công nghiệp của ngành thủy sản,” cá rô phi (Tilapia) đang bước vào một giai đoạn chuyển đổi mạnh mẽ. Ngành công nghiệp trị giá hàng tỷ đô la này, vốn đóng vai trò then chốt trong an ninh lương thực toàn cầu, đang tập trung vào đổi mới công nghệ, xây dựng thương hiệu cao cấp và tận dụng sản phẩm phụ để gia tăng lợi nhuận.
Châu Á dẫn đầu – Brazil trỗi dậy
Châu Á tiếp tục là trung tâm sản xuất cá rô phi toàn cầu, chiếm hơn 70% tổng sản lượng. Trung Quốc, Indonesia, và Ai Cập là những nhà sản xuất hàng đầu. Tuy nhiên, một số xu hướng đáng chú ý đang định hình lại bản đồ sản xuất:
Sự trỗi dậy của Brazil: Quốc gia này đang nổi lên như một đối thủ cạnh tranh mạnh mẽ, được đánh giá là có thể cạnh tranh sòng phẳng với Trung Quốc nhờ nguồn tài nguyên thiên nhiên dồi dào.
Tiềm năng tăng trưởng ở Châu Á: Các quốc gia như Bangladesh (với tiềm năng đạt sản lượng 1 triệu tấn), Ấn Độ (thông qua mô hình nuôi ghép với tôm), Việt Nam, Malaysia, và Philippines đang không ngừng mở rộng và đa dạng hóa phương thức nuôi.
Xu hướng thị trường nội địa: Trong khi tốc độ tăng trưởng xuất khẩu của Trung Quốc chững lại, nhu cầu tiêu thụ cá rô phi tại thị trường nội địa của các nước lớn lại đang phát triển rất mạnh mẽ.
Thách thức toàn cầu: Chi phí, dịch bệnh và bền vững
Tại Hội nghị "Tilapia 2025" được tổ chức tại Bangkok, các chuyên gia đã thẳng thắn chỉ ra những rào cản chính:
Chi phí sản xuất gia tăng: Giá thức ăn chăn nuôi, năng lượng và nhân công liên tục tăng, trong khi giá cá rô phi toàn cầu tương đối ổn định, gây áp lực lớn lên lợi nhuận của người nuôi.
Dịch bệnh: Sự bùng phát của virus và vi khuẩn là mối đe dọa thường trực, đặc biệt với các hộ nuôi nhỏ lẻ.
Nhu cầu bền vững: Người tiêu dùng và nhà nhập khẩu ngày càng yêu cầu các tiêu chuẩn nuôi trồng có trách nhiệm và chứng nhận bền vững.
Đổi mới là chìa khóa: Từ GEN đến RAS
Để vượt qua những thách thức này, Đổi mới được xem là yếu tố sống còn, tập trung vào ba lĩnh vực chính:
Di truyền học: Các chương trình nhân giống chọn lọc như giống cá GIFT (Genetic Improved Farmed Tilapia) và công nghệ siêu đực YY đã giúp cải thiện đáng kể tốc độ tăng trưởng và khả năng kháng bệnh.
Hệ thống nuôi tiên tiến: Các mô hình như Hệ thống Nuôi tuần hoàn (RAS), lồng trong ao (in-pond raceway), và nuôi trong môi trường nước mặn/nước lợ đang được áp dụng rộng rãi để tăng năng suất và giảm tác động môi trường.
Thức ăn bền vững: Ngành đang nghiên cứu tích cực các nguyên liệu thay thế bột cá như tảo, protein từ côn trùng, và protein đơn bào để giảm chi phí và tăng tính bền vững.
Xây dựng thương hiệu "Cá rô phi cao cấp"
Chiến lược quan trọng nhất cho tương lai là thay đổi nhận thức người tiêu dùng và nâng cao giá trị sản phẩm. Thay vì cạnh tranh ở phân khúc giá rẻ với các loài cá khác như cá tra (Pangasius), nhiều doanh nghiệp đang định vị cá rô phi ở phân khúc "cao cấp" (Premium).
Bằng cách tập trung vào chất lượng thịt, hương vị, độ tươi ngon và các chứng nhận bền vững, cá rô phi đang nỗ lực trở thành một lựa chọn thay thế hấp dẫn cho các loại cá thịt trắng đánh bắt tự nhiên, học hỏi từ câu chuyện thành công của ngành cá hồi. Điển hình là việc cá rô phi cao cấp đã được một chuỗi quán rượu lớn tại Anh sử dụng cho món Fish & Chips truyền thống và nhận phản hồi tích cực.
Tận dụng sản phẩm phụ: "Không bỏ phí bất cứ bộ phận nào"
Một nguồn thu nhập mới và quan trọng đang đến từ việc tận dụng các sản phẩm phụ của cá rô phi:
Da cá: Được sử dụng để chế tạo các sản phẩm thời trang giá trị cao như ví, thắt lưng, bao da.
Collagen: Được ứng dụng trong ngành y tế và mỹ phẩm, bao gồm sản xuất viên nang thuốc tan chậm (time-release capsules).
Sản phẩm chế biến sẵn: Sự bùng nổ của dịch vụ giao đồ ăn và các bộ bữa ăn chế biến sẵn (meal kits) đang tạo ra một kênh tiêu thụ hiện đại và ổn định cho cá rô phi chất lượng cao.
Với sự đa dạng trong sản xuất, khả năng phục hồi thị trường và những nỗ lực không ngừng trong đổi mới, ngành công nghiệp cá rô phi toàn cầu được kỳ vọng sẽ không chỉ tiếp tục đảm bảo nguồn cung protein mà còn nâng cao đáng kể giá trị kinh tế trong những năm tới.
Sự trỗi dậy của Brazil: Quốc gia này đang nổi lên như một đối thủ cạnh tranh mạnh mẽ, được đánh giá là có thể cạnh tranh sòng phẳng với Trung Quốc nhờ nguồn tài nguyên thiên nhiên dồi dào.
Tiềm năng tăng trưởng ở Châu Á: Các quốc gia như Bangladesh (với tiềm năng đạt sản lượng 1 triệu tấn), Ấn Độ (thông qua mô hình nuôi ghép với tôm), Việt Nam, Malaysia, và Philippines đang không ngừng mở rộng và đa dạng hóa phương thức nuôi.
Xu hướng thị trường nội địa: Trong khi tốc độ tăng trưởng xuất khẩu của Trung Quốc chững lại, nhu cầu tiêu thụ cá rô phi tại thị trường nội địa của các nước lớn lại đang phát triển rất mạnh mẽ.
Thách thức toàn cầu: Chi phí, dịch bệnh và bền vững
Tại Hội nghị "Tilapia 2025" được tổ chức tại Bangkok, các chuyên gia đã thẳng thắn chỉ ra những rào cản chính:
Chi phí sản xuất gia tăng: Giá thức ăn chăn nuôi, năng lượng và nhân công liên tục tăng, trong khi giá cá rô phi toàn cầu tương đối ổn định, gây áp lực lớn lên lợi nhuận của người nuôi.
Dịch bệnh: Sự bùng phát của virus và vi khuẩn là mối đe dọa thường trực, đặc biệt với các hộ nuôi nhỏ lẻ.
Nhu cầu bền vững: Người tiêu dùng và nhà nhập khẩu ngày càng yêu cầu các tiêu chuẩn nuôi trồng có trách nhiệm và chứng nhận bền vững.
Đổi mới là chìa khóa: Từ GEN đến RAS
Để vượt qua những thách thức này, Đổi mới được xem là yếu tố sống còn, tập trung vào ba lĩnh vực chính:
Di truyền học: Các chương trình nhân giống chọn lọc như giống cá GIFT (Genetic Improved Farmed Tilapia) và công nghệ siêu đực YY đã giúp cải thiện đáng kể tốc độ tăng trưởng và khả năng kháng bệnh.
Hệ thống nuôi tiên tiến: Các mô hình như Hệ thống Nuôi tuần hoàn (RAS), lồng trong ao (in-pond raceway), và nuôi trong môi trường nước mặn/nước lợ đang được áp dụng rộng rãi để tăng năng suất và giảm tác động môi trường.
Thức ăn bền vững: Ngành đang nghiên cứu tích cực các nguyên liệu thay thế bột cá như tảo, protein từ côn trùng, và protein đơn bào để giảm chi phí và tăng tính bền vững.
Xây dựng thương hiệu "Cá rô phi cao cấp"
Chiến lược quan trọng nhất cho tương lai là thay đổi nhận thức người tiêu dùng và nâng cao giá trị sản phẩm. Thay vì cạnh tranh ở phân khúc giá rẻ với các loài cá khác như cá tra (Pangasius), nhiều doanh nghiệp đang định vị cá rô phi ở phân khúc "cao cấp" (Premium).
Bằng cách tập trung vào chất lượng thịt, hương vị, độ tươi ngon và các chứng nhận bền vững, cá rô phi đang nỗ lực trở thành một lựa chọn thay thế hấp dẫn cho các loại cá thịt trắng đánh bắt tự nhiên, học hỏi từ câu chuyện thành công của ngành cá hồi. Điển hình là việc cá rô phi cao cấp đã được một chuỗi quán rượu lớn tại Anh sử dụng cho món Fish & Chips truyền thống và nhận phản hồi tích cực.
Tận dụng sản phẩm phụ: "Không bỏ phí bất cứ bộ phận nào"
Một nguồn thu nhập mới và quan trọng đang đến từ việc tận dụng các sản phẩm phụ của cá rô phi:
Da cá: Được sử dụng để chế tạo các sản phẩm thời trang giá trị cao như ví, thắt lưng, bao da.
Collagen: Được ứng dụng trong ngành y tế và mỹ phẩm, bao gồm sản xuất viên nang thuốc tan chậm (time-release capsules).
Sản phẩm chế biến sẵn: Sự bùng nổ của dịch vụ giao đồ ăn và các bộ bữa ăn chế biến sẵn (meal kits) đang tạo ra một kênh tiêu thụ hiện đại và ổn định cho cá rô phi chất lượng cao.
Với sự đa dạng trong sản xuất, khả năng phục hồi thị trường và những nỗ lực không ngừng trong đổi mới, ngành công nghiệp cá rô phi toàn cầu được kỳ vọng sẽ không chỉ tiếp tục đảm bảo nguồn cung protein mà còn nâng cao đáng kể giá trị kinh tế trong những năm tới.
Theo vasep.com.vn
Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam
Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam
Attachments
Last edited: