Diễm Trang
Active member
Trong bối cảnh bão số 10 và số 11 cùng mưa lũ sau bão gây thiệt hại nghiêm trọng ước tính hàng nghìn tỷ đồng cho nền kinh tế Việt Nam, đặc biệt ảnh hưởng nặng nề đến hộ nuôi trồng thủy sản, chăn nuôi và các doanh nghiệp sản xuất nông nghiệp, Cục Thuế đã kịp thời ban hành Công văn số 4328/CT-CS ngày 10/10/2025. Văn bản này hướng dẫn cụ thể cơ quan thuế địa phương các giải pháp hỗ trợ thuế, từ gia hạn nộp đến miễn giảm các khoản thu, giúp người nộp thuế khôi phục nhanh chóng. Với hơn 364.000 vật nuôi bị cuốn trôi tại Thái Nguyên và hàng trăm hecta ao hồ thủy sản hư hỏng ở các tỉnh miền Bắc, đây là giải pháp không chỉ là "phao cứu sinh" tài chính mà còn là động lực để cộng đồng kinh tế nông thôn đứng dậy sau thiên tai.
Ảnh minh họa
Bão số 10 và số 11 đã quét qua miền Bắc Việt Nam vào đầu tháng 10/2025 như một cơn ác mộng, để lại hậu quả nặng nề chưa từng thấy trong nhiều năm qua. Theo báo cáo sơ bộ từ Bộ Tài chính, tổng thiệt hại về tài sản và sản xuất ước tính vượt quá 5.000 tỷ đồng, trong đó lĩnh vực nông nghiệp và nuôi trồng chịu tổn thất lớn nhất. Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Thái Nguyên, tính đến ngày 12/10, tỉnh có khoảng 10.485 hecta cây trồng bị ngập úng, hơn 364.000 con vật nuôi chết hoặc bị cuốn trôi, cùng gần 477 hecta diện tích thủy sản hư hỏng nặng nề. Ở Lạng Sơn, thiệt hại tài sản vượt mốc 1.050 tỷ đồng, với hàng loạt hộ nuôi tôm, cá ở vùng ven sông bị mất trắng. Hải Phòng, một trung tâm nuôi trồng thủy sản lớn, ghi nhận đề xuất hỗ trợ khẩn cấp gần 16 tỷ đồng để khắc phục hạ tầng ao hồ và chuồng trại bị phá hủy. Các doanh nghiệp chế biến nông sản, logistics và xuất khẩu cũng lao đao khi chuỗi cung ứng bị đứt gãy, dẫn đến hàng tồn kho hỏng hóc và doanh thu sụt giảm đột ngột.Giữa bức tranh u ám ấy, Công văn hướng dẫn địa phương số 4328/CT-CS của Cục Thuế như một tín hiệu tích cực, thể hiện sự chủ động của Nhà nước trong việc hỗ trợ phục hồi kinh tế. Ban hành chỉ vài ngày sau khi bão số 11 đi qua, theo tinh thần tại Thông báo 533/TB-VPCP ngày 4/10/2025 của Văn phòng Chính phủ, nhấn mạnh nguyên tắc "hỗ trợ nhanh chóng, kịp thời" cho người nộp thuế bị ảnh hưởng. Không dừng lại ở lời kêu gọi chung chung, văn bản này đi sâu vào các quy định pháp lý cụ thể, giúp hộ nuôi và doanh nghiệp – những nạn nhân trực tiếp của thiên tai – tiếp cận nguồn lực tài chính để tái đầu tư. Điều này không chỉ giảm gánh nặng thuế khóa mà còn khơi dậy niềm tin, giúp họ vượt qua giai đoạn khó khăn nhất.
Trước hết, cần hiểu rõ bối cảnh thiệt hại đối với hộ nuôi và doanh nghiệp. Hộ nuôi, thường là các hộ gia đình nhỏ lẻ ở vùng nông thôn, phụ thuộc hoàn toàn vào chu kỳ sản xuất theo mùa vụ. Bão lũ không chỉ cuốn trôi cá tôm, gia súc mà còn phá hủy hệ thống tưới tiêu, ao đầm, khiến chi phí khắc phục có thể lên đến hàng trăm triệu đồng mỗi hộ. Theo thống kê từ các Sở Nông nghiệp và Môi Trường (NN&MT) các tỉnh miền Bắc, nhiều hộ nuôi trồng thủy sản ở Lạng Sơn, Quảng Ninh và Hải Phòng bị ảnh hưởng nghiêm trọng về sản lượng, đẩy nhiều gia đình vào cảnh nợ nần. Với doanh nghiệp, tình hình còn phức tạp hơn. Các công ty chế biến thủy sản ở Cát Bà hay các doanh nghiệp chăn nuôi lớn ở Thái Nguyên phải đối mặt với chi phí logistics tăng vọt do đường sá hư hỏng, đồng thời mất hợp đồng xuất khẩu vì chậm trễ giao hàng. Các doanh nghiệp bảo hiểm đã ghi nhận hơn 3.700 vụ yêu cầu bồi thường, nhưng con số thực tế thiệt hại có thể lớn hơn do nhiều hộ nuôi nhỏ lẻ chưa có bảo hiểm.
Cục Thuế hướng dẫn các cơ quan thuế địa phương với hai nhóm chính sách cốt lõi: gia hạn nộp thuế và miễn giảm các khoản thu liên quan. Đối với hộ nuôi và doanh nghiệp bị thiệt hại vật chất do bão số 10, 11 và mưa lũ – được coi là trường hợp bất khả kháng theo khoản 27 Điều 3 Luật Quản lý thuế 2019 – thời gian gia hạn có thể kéo dài đến 2 năm kể từ hạn nộp gốc, mà không bị tính tiền chậm nộp hay phạt vi phạm hành chính. Điều này đặc biệt quan trọng với hộ nuôi, nơi dòng tiền thường eo hẹp sau thiên tai. Ví dụ, một hộ nuôi có thể đề nghị gia hạn nộp thuế thu nhập cá nhân hoặc thuế môn bài mà không lo bị "phạt kép" từ cơ quan thuế.
Cụ thể hơn, văn bản đã hướng dẫn các quy định pháp luật về miễn, giảm, gia hạn thuế cho doanh nghiệp và tổ chức. Dựa trên Điều 62 Luật Quản lý thuế 2019, doanh nghiệp bị ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất kinh doanh – như ngừng hoạt động do di dời cơ sở theo yêu cầu chính quyền – được gia hạn một phần hoặc toàn bộ tiền thuế phải nộp. Các khoản thuế áp dụng bao gồm thuế giá trị gia tăng (VAT), thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN), và thậm chí giảm 30% thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) theo các quy định hỗ trợ thiên tai. Đối với hộ nuôi đăng ký kinh doanh dưới dạng doanh nghiệp nhỏ, điều này có nghĩa là họ có thể khấu trừ toàn bộ chi phí khắc phục thiệt hại vào chi phí tính thuế TNDN, giảm đáng kể gánh nặng tài chính. NGoài ra văn bản này còn đề cập đến miễn thuế tài nguyên (đối với khai thác cát, sỏi dùng trong xây dựng ao hồ) và miễn giảm tiền thuê đất phi nông nghiệp, giúp doanh nghiệp nuôi trồng tái thiết nhanh chóng mà không bị "treo" bởi các khoản phí cố định.
Nhóm hướng dẫn thứ Hai tập trung vào hộ và cá nhân kinh doanh, một nhóm đối tượng chiếm tỷ lệ lớn trong lĩnh vực nuôi trồng. Theo nội dung văn bản, họ được giảm thuế trực tiếp và gia hạn nộp, dựa trên mức độ thiệt hại được chứng minh qua biên bản kiểm kê của chính quyền địa phương. Tại khoản 9 Điều 9, khoản 4 Điều 10 Luật Thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, giảm 50% số thuế phải nộp cho người nộp thuế gặp khó khăn do sự kiện bất khả kháng nếu giá trị thiệt hại về đất và nhà trên đất từ 20% đến 50% giá tính thuế. Quy trình này được đơn giản hóa, cho phép nộp hồ sơ qua cổng giao dịch điện tử của cơ quan quản lý thuế, giảm thời gian chờ đợi từ hàng tháng xuống chỉ 10 ngày làm việc nếu hồ sơ đầy đủ. Điều 64 Luật Quản lý thuế 2019 quy định rõ: hồ sơ chỉ cần văn bản đề nghị gia hạn nộp thuế, trong đó nêu rõ lý do, số tiền thuế, thời hạn nộp; và tài liệu chứng minh lý do gia hạn nộp thuế, và cơ quan thuế phải thông báo kết quả trong vòng 3 ngày nếu thiếu sót về hồ sơ.
Để áp dụng thực tế, hộ nuôi và doanh nghiệp cần nắm vững thủ tục theo Điều 24 Thông tư 80/2021/TT-BTC. Bước đầu tiên là lập văn bản đề nghị gia hạn hoặc miễn giảm, nêu rõ lý do (thiệt hại do bão số 10/11), số tiền thuế liên quan và thời hạn mong muốn. Tài liệu chứng minh có thể là biên bản kiểm tra thiệt hại của cơ quan có thẩm quyền như UBND Xã, Sở Nông nghiệp và Môi trường, hóa đơn mua sắm vật tư khắc phục, hoặc báo cáo bảo hiểm. Hồ sơ được nộp trực tiếp tại Chi cục Thuế phường/xã, qua bưu điện hoặc cổng giao dịch điện tử. Sau khi nhận, cơ quan thuế sẽ xử lý trong 10 ngày, và quyết định cuối cùng thuộc thẩm quyền thủ trưởng cơ quan quản lý thuế.
Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích rõ nét, việc triển khai vẫn tồn tại thách thức. Nhiều hộ nuôi ở vùng sâu, vùng xa thiếu kỹ năng số, khó khăn trong nộp hồ sơ điện tử. Doanh nghiệp nhỏ thì loay hoay với việc định lượng thiệt hại chính xác để tránh bị từ chối. Văn bản hướng dẫn địa phương rất kịp thời, chi tiết, nhưng cần bổ sung hướng dẫn cụ thể hơn để hộ dân chứng minh thiệt hại cho lĩnh vực nuôi trồng, nơi tài sản chủ yếu là sinh vật sống khó định giá. Hộ nuôi nên liên hệ ngay UBND xã để có biên bản kiểm kê sớm, và sử dụng cổng giao dịch điện tử của cơ quan quản lý thuế để nộp hồ sơ từ xa.
Văn bản 4328/CT-CS là biểu tượng của sự chia sẻ với cộng đồng trước thiên tai của cơ quan quản lý. Với bão lũ ngày càng khốc liệt do biến đổi khí hậu, các giải pháp này thể hiện sức mạnh của chính sách kịp thời. Hộ nuôi và doanh nghiệp bị thiệt hại cần sớm liên hệ cơ quan thuế địa phương, chuẩn bị hồ sơ và biến khó khăn thành cơ hội tái cấu trúc. Chỉ khi mỗi cá nhân chủ động, nền kinh tế nông nghiệp Việt Nam mới thực sự kiên cường trước những "cơn bão" của thiên nhiên.
Hải Đăng
Theo Trang thông tin điện tử Cục Thủy sản và Kiểm ngư
Theo Trang thông tin điện tử Cục Thủy sản và Kiểm ngư